Ο σοφός ιατρός της ψυχής, Άγιος Πορφύριος, δίδασκε για την Βυζαντινή μουσική: (1)
«Η βυζαντινή μουσική είναι πάρα πολύ ωφέλιμη.
Κανένας χριστιανός δεν πρέπει να υπάρχει χωρίς να ξέρει βυζαντινή μουσική.
Πρέπει όλοι να μάθομε. Έχει άμεση
σχέση με την ψυχή. Η μουσική αγιάζει τον άνθρωπο αναίμακτα. Χωρίς κόπο,
αγαλλόμενος, γίνεσαι άγιος». Ειδικά για την θεραπεία της κατάθλιψης η βυζαντινή
μουσική είναι ένα πολύ αποτελεσματικό μέσο. Η Βυζαντινή μουσική, δίδασκε,
θεραπεύει την κατάθλιψη.
«Μιά φορά (διηγείται ο Γέροντας)
είχε κάποιος δαιμόνιο, ο βασιλιάς Σαούλ, και πήγαινε ο Δαβίδ και του έψαλλε και
ο δαίμονας έφευγε. Πήγαινε με το ψαλτήρι-το ψαλτήρι ήταν όργανο. Όταν τον
έπιανε το δαιμόνιο της μελαγχολίας, πήγαινε ο Δαβίδ και του ‘παιζε το ψαλτήρι
κι έτσι έφευγε ο δαίμονας. Πού ‘ναι αυτοί που τρέχουνε να βρούνε θεραπεία για
την κατάθλιψη.
Όταν μάθουνε βυζαντινή μουσική
και ιδούνε τη μαυρίλα να ‘ρχεται, παπ! ένα δοξαστικό κι η μαυρίλα που έρχεται
να σε καταλάβει, ως ένα είδος ψυχικής μελαγχολίας, γίνεται ύμνος προς τον Θεό.
Εγώ το πιστεύω αυτό. Απόλυτα το πιστεύω. Σας το λέω ότι ένας μουσικός, που
αγαπάει τη μουσική, που είναι ευσεβής, μπορεί μια δυσκολία του να τήνε κάνει
έργο μουσικό ή ένα έτοιμο έργο να το ψάλει, να το αποδώσει. Έτσι,
προκειμένου να κλαίει και να καταπιέζεται, προσφέρει μια δοξολογία στον Θεό».
Ο υγιής άνθρωπος ζεί μέσα στην
αρμονία. Η αρετή είναι αρμονία. Έλεγε ο Γέροντας: «Η βυζαντινή μουσική είναι
πάρα πολύ εύκολη, όταν την ερωτευθεί η ψυχή. Είναι τόση η ωφέλεια της αρμονίας
στην ψυχή! Αυτός που ξέρει μουσικά και έχει ταπείνωση, έχει την χάρι του Θεού.
Πάει να θυμώσει, να εκραγεί, αλλά φοβάται τη δυσαρμονία, διότι και ο θυμός και
όλες αυτές οι αμαρτωλές καταστάσεις δεν είναι μέσα στην αρμονία. Κι έτσι
μισεί σιγά σιγά την κακία και εγκολπώνεται την αρετή, που είναι αρμονία.
Όλες οι αρετές έχουν αρμονία.
Ούτε στενοχώριες μπορεί να έχεις, ούτε… Μπορείς να ζεις μέσα στη χαρά. Άμα
καταλάβεις πως έρχεται καμιά μαυρίλα στον ορίζοντα της ψυχής σου, λέεις ένα
ωραίο τροπάριο και η μαυρίλα γίνεται ύμνος στον Θεό. Τη δύναμη αυτή που θα
σε στενοχωρούσε και θα σε καταπίεζε, την ίδια δύναμη τη βουτάς και την
αγιάζεις».
Έλεγε πάλι ο Άγιος Πορφύριος για
την αξία της μουσικής: (2)
«Ἀκοῦμε ἀπό τήν τηλεόραση ἕνα κονσέρτο τοῦ Schumman γιά πιάνο καί ὀρχήστρα.
Ὁ Γέροντας: — Κοίταξέ την αὐτή τήν μικρή, πῶς παίζει. Εἶναι ὅλη δοσμένη. Παίζει
μέ τήν ψυχή της. Καί ὁ μαέστρος ἔχει πάθος, ἀλλά ὄχι ἄρρωστο πάθος, ὑγιές. Εἶναι νέος καί ὑγιής. Συναισθηματικό εἶναι αὐτό πού παίζουν.
Αὐτή εἶναι
μουσική γιά τούς ὑγιεῖς καί εὐγενεῖς. Ἡ ἄλλη, ἡ τζάζ καί κάτι ἄλλες, εἶναι
μουσική γιά τούς
μπερδεμένους. Μουσική
μπερδεμένη, πού ἀνταποκρίνεται
στα μπερδέματα τῶν ἀνθρώπων.
Ἐμένα μοῦ ἀρέσει ἡ μουσική νά ἔχει καί τό
θρησκευτικό μέσα. Τότε εἶναι πιό ὡραία, πιό τέλεια. Θά μοῦ ἄρεσε νά πᾶς στήν ἐρημιά, στήν ἐξοχή καὶ ν’ ἀκούσεις ξαφνικά ἁρμόνιο. Καί νἆναι ἕνας ἀσκητής ποὺ παίζει. Πῶς σοῦ φαίνεται, ἄσχημο; Μέ παρεξηγεῖς; — Ὄχι, Γέροντα. Μοῦ φαίνεται μεγαλειῶδες καί συγκινητικό. —
Ναί, κι ἐγώ ἔτσι τό νιώθω. Ἕνας μοναχός ὅμως ἂν μ’ ἄκουγε θά μέ παρεξηγοῦσε. Ἐγώ ὅμως τό νιώθω πολύ ὡραῖο. — Τό ἁρμόνιο σᾶς ἀρέσει πιό πολύ ἀπό τό πιάνο; — Ναί, γιατί ἔχει πιό μαλακό καί γλυκό ἦχο. Ἔχει καί μιά εὐκολία νά τό μάθεις. Ἔχει ὁλόκληρες ἀξίες, ὄχι ἑξηκοστά τέταρτα κ.λπ. πού ἔχει τό πιάνο. Κάθε μουσική χτυπᾶ κι ἀλλοῦ. Σέ ἄλλο μέρος τῆς ψυχῆς ἡ πατριωτική, σέ ἄλλο ἡ σοβαρή, σέ ἄλλο τό τραγούδι, σέ ἄλλο ἡ τζάζ.»
Πηγές μας:
