Ο μεγαλύτερος βυζαντινολόγος του 20ού αιώνα, ο Ράνσιμαν,
παρουσιάζει τις πτυχές της οικονομικής οργάνωσης στην Ρωμανία (η οποία, σύμφωνα με τους αλλοπρόσαλλους «ερμηνευτές» του Κατά Μάρκον 25, 14-30, θα έπρεπε να έχει καπιταλιστικό σύστημα, ερμηνεύοντας όπως οι Νεοπαγανιστές την παραβολή). Ας δούμε τι λέει (Βυζαντινός πολιτισμός, εκδ. Γαλαξίας):
«Το Βυζάντιο κατηγορήθηκε ότι ήταν ο παράδεισος των μονοπωλιακών προνομίων και
του παρεμβατισμού. Η κατηγορία δεν είναι τελείως ανακριβής. Ο παρεμβατισμός
ήταν, χωρίς αμφιβολία, το βυζαντινό ιδεώδες» (Βυζαντινός πολιτισμός, εκδ.
Γαλαξίας, σ. 195).
«Κάθε βιομηχανία είχε τη δική της συντεχνία και κανένας δεν μπορούσε να ανήκει
σε δύο συντεχνίες συγχρόνως. Η συντεχνία όριζε τον πρόεδρό της, και το διορισμό
του έπρεπε πιθανόν να τον εγκρίνει ο έπαρχος. Η συντεχνία αγόραζε συλλογικά τις
πρώτες ύλες που χρειάζονταν για τη βιομηχανία της και τις μοίραζε στα μέλη της,
που πουλούσαν τα είδη που έφτιαχναν σε ορισμένο δημόσιο χώρο και με κέρδη
καθορισμένα από το γραφείο του επάρχου. Καθορισμένες επίσης ήταν οι ώρες
εργασίας, καθώς και οι μισθοί των εργατών. Απαγορευόταν αυστηρά να αγοράζει
κανείς μεγάλες ποσότητες εμπορευμάτων και να τις πουλάει λιανικώς στην στιγμή
που τον εσύμφερε. Τους αρτοποιούς και τους κρεοπώλες, που από την αποδοτικότητά
τους εξαρτιόταν ο επισιτισμός της Πόλης, τους επιβλέπανε με εξαιρετικά μεγάλη
αυστηρότητα και τις τιμές των τροφίμων τις κρατούσαν με τη βία χαμηλά ακόμη και
σε εποχές λιμού». (Βυζαντινός πολιτισμός, εκδ. Γαλαξίας, σ. 196-197).
«Ανεργία δεν υπήρχε. Οι εργάτες δεν ήταν δυνατόν να απολυθούν παρά με πολύ
μεγάλες δυσκολίες» (Βυζαντινός πολιτισμός, εκδ. Γαλαξίας, σ. 197).
«Το σιτάρι το 960 είχε την ίδια τιμή που είχε και το 1014 (1, 85 χρυσά φράγκα ο
μόδιος), όλα όμως τα άλλα είδη ήταν πιθανώς πέντε ή έξι φορές φθηνότερα. Ο
Νικηφόρος Α΄ προσπάθησε να κρατήσει χαμηλά τις τιμές, περιορίζοντας την
ποσότητα του νομίσματος που κυκλοφορούσε» (Βυζαντινός πολιτισμός, εκδ.
Γαλαξίας, σ. 199).
«Από τον Κωνσταντίνο Α΄ ως τον Νικηφόρο Βοτανειάτη, περισσότερο από έξι αιώνες,
το νόμισμα διατήρησε αμείωτη την αξία του» (Βυζαντινός πολιτισμός, εκδ.
Γαλαξίας, σ. 198).
«Το σύστημα αυτό διατηρήθηκε όσον καιρό υπήρχε η Αυτοκρατορία. Εξασφάλιζε τα
συμφέροντα των καταναλωτών και άφηνε και ένα σχετικό κέρδος στους εμπόρους,
χωρίς ωστόσο να τους επιτρέπει ποτέ να κάνουν περιουσία, κι αυτό δεν ήταν
ενθαρρυντικό για τις επιχειρήσεις» (Βυζαντινός πολιτισμός, εκδ. Γαλαξίας, σ.
199).
Αυτός ήταν ο καπιταλισμός, του οποίου δεκανίκι είναι ο Χριστιανισμός, δηλαδή η
Ορθοδοξία. Ένα σύστημα των Ορθόδοξων Ρωμηών, που αποτρέπει την συσσώρευση
πλούτου και κατακρίνει αυστηρότατα τον τοκισμό. Αξίζει να θυμίσουμε ότι όσους
αιώνες η Ρωμανία ήταν ισχυρή, αυτό το όφειλε στους ελεύθερους γεωργούς, οι
οποίοι αποτελούσαν το μεγαλύτερο μέρος του στρατού της. Πράγματι, οι νομοθεσίες
των Ισαύρων και των Μακεδόνων Αυτοκρατόρων μας, απέτρεπαν τη συσσώρευση γης από
τους Δυνατούς, έδιναν φορολογικές ελαφρύνσεις στους ελεύθερους γεωργούς. Είναι
αλήθεια ότι προς το τέλος (λίγο πριν το 1204) υπήρξε εμφάνιση του φεουδαλισμού
και στη Ρωμανία. Αλλά αυτό έγινε κυρίως υπό την επίδραση της Δύσης και του
κυρίαρχου σ’ αυτήν τότε οικονομικού μοντέλου. Ως και την εποχή της
απελευθέρωσης της Πόλης (1261) η δυναστεία του Λάσκαρη ευνοούσε τους
μικροκαλλιεργητές.
Το βυζαντινό πρότυπο, όπως και να ‘χει, ήταν αυτό των συντεχνιών, και της
ύπαρξης ελεύθερων γεωργών. Κανέναν «καπιταλισμό» δεν δημιούργησε η Ορθοδοξία,
το αντίθετο, το φιλάνθρωπο πνεύμα της δημιούργησε έναν πολιτισμό που απέτρεπε
την πλεονεξία των εμπόρων, των δυνατών και ακόμη σε εποχές λιμού κρατούσε τις
τιμές χαμηλές. Να τονίσουμε ότι η αστική τάξη της Γαλλίας, το 1791, με νόμο του
τέκτονα Λε Σαπελιέ, διέλυσε τις συντεχνίες και απαγόρευε κάθε συνδικαλιστική
δραστηριότητα. Βλέπουμε ποιοι και πώς δημιούργησαν τον καπιταλισμό. Οι
αιρετικοί Προτεστάντες και οι Διαφωτιστές αστοί. Ωστόστο για τους Νεοέλληνες
αντιεξουσιαστές της δεκάρας, η Ορθοδοξία/Χριστιανισμός είναι τα δεκανίκια του
οικονομικού συστήματος.
Αλλά και αργότερα, κατά την Τουρκοκρατία, ο Ρωμαίικος Ορθόδοξος πολιτισμός
προσέφερε άλλο ένα παράδειγμα δίκαιης οικονομικής οργάνωσης. Στο περίφημο έργο
του για τα Αμπελάκια ο F. Boulanger σημειώνει: «Η ιδέα της συντροφίας είναι
βαθειά ριζωμένη στο πνεύμα των Ελλήνων οι οποίοι είναι ο πλέον προχωρημένος
λαός στον τομέα της οργάνωσης της εργασίας˙ μιας οργάνωσης η οποία αποβλέπει να
απελευθερώσει τους εργαζόμενους από την μισθωτή εξάρτηση, προστατεύοντας συγχρόνως
τα νόμιμα δικαιώματα του κεφαλαίου».
Καμιά κοινωνία δεν είναι τέλεια. Ωστόσο από τη στοχοθεσία του πολιτισμού της
μπορούμε να είμαστε σίγουροι πως μόνο τον καπιταλισμό δεν προώθησε ή γέννησε.
Του Ι. Ταχού
πηγή: http://oodegr.co/
https://simeiakairwn.wordpress.com
Πηγή μας:
http://yiorgosthalassis.blogspot.com/2019/12/blog-post_5.html#more
