Κυλάει η ζωή όταν υπάρχει αρμονία με τον
εσωτερικό μας και τον εξωτερικό μας κόσμο. Στην πρώτη περίπτωση η αρμονία
εκφράζεται ως εσωτερική ισορροπία που προκύπτει από την εξισορρόπηση λογικής
και συναισθημάτων με τρόπο τέτοιο ώστε κανένα να μην υπερβαίνει τα όριά του και
λειτουργεί εις βάρος του άλλου.
Βεβαίως
κάθε άνθρωπος προκρίνει ανάλογα με τις ιδιαιτερότητές του το συναίσθημα ή τη
λογική και τα εναρμονίζει με τις προσωπικές του ευαισθησίες. Παράλληλα είναι
δυνατόν, άλλος περισσότερο και άλλος λιγότερο, να δημιουργεί όνειρα και να
θέτει στόχους. Η στοχοθεσία εξάλλου θεωρείται ως ο ακρογωνιαίος λίθος της
ανθρώπινης πορείας μέσα στο διάβα της ζωής. Η ζωή κυλάει με αρμονία και
ισορροπία όταν ο άνθρωπος, φύσει πνευματικοϋλικός, ονειρεύεται, θέτει στόχους
και ζει με την ελπίδα της κατάκτησής τους.
Η
ζωή επίσης κυλάει με τις ψυχικές δυνάμεις να αποτελούν το κινητήριό της μοχλό.
Ωστόσο και οι σωματικές δεν πρέπει να υστερούν. Οι δυνάμεις όμως αυτές, επειδή ακριβώς ο άνθρωπος είναι ατελής, δεν επαρκούν. Χρειάζεται ο Θεός στη ζωή του. Αυτός είναι που ουσιαστικά δίνει και την ώθηση και τις αντοχές. Ο άνθρωπος οφείλει ως πρόσωπο να πορεύεται
στον χρόνο παρά τις αντιξοότητες, τις οποίες κάθε φορά καλείται να υπερβεί. Δεν
είναι μονοδιάστατος. Ζει την κάθε
χρονική στιγμή. Απολαμβάνει το παρόν, ονειρεύεται το μέλλον, διδάσκεται από το
παρελθόν.
Η
αρμονία με τον εξωτερικό μας κόσμο έρχεται να επαναδιατυπώσει το πανάρχαιο
ζήτημα της οριοθέτησης της σχέσης του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον. Χαρακτηριστικός είναι ο Προοιμιακός Ψαλμός (103) της Εκκλησίας μας. Σε αυτόν αποτυπώνεται όλη η ομορφιά και η γαλήνη που πηγάζει από την ειρήνευση του ανθρώπου στην σχέση του με το φυσικό περιβάλλον. Ο
άνθρωπος ζει όχι απομονωμένος, ούτε εγκλωβισμένος στο περιβάλλον αυτό. Όλα κατατείνουν στην δοξολογία του Θεού. Η
σχέση είναι περισσότερο διαδραστική. Συνιστά ένα ατέρμονο «πάρε – δώσε» του
ανθρώπου στην σχέση του με τον Θεό, τον κόσμο και φυσικά τον συνάνθρωπο.
Η
ζωή κυλάει γιατί υπάρχει η φύση, που ως δημιούργημα της Πανσοφίας του Θεού, προσφέρει τις
κατάλληλες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη κάθε είδους δραστηριότητας, που από
μόνη της συνιστά τη μικρή ή μεγάλη εκείνη λεπτομέρεια που ομορφαίνει τη ζωή.
Λαθεμένα
έχει διατυπωθεί η άποψη (Ζαν Πωλ Σαρτρ) η άποψη ότι ο συνάνθρωπος αποτελεί την
κόλασή μας. Αντίθετα, μπορεί αποτελεσματικά να βοηθήσει στον εξωραϊσμό σκέψεων,
συναισθημάτων και πράξεων. Μπορεί ακόμα να μας οδηγήσει και στον Παράδεισο...
Η ζωή κυλάει όταν υπάρχει
αγαθή προαίρεση απέναντι στον καθένα γύρω μας έστω κι αν δεν ευελπιστούμε στη
δημιουργία ιδεατών καταστάσεων. Είναι η συντροφικότητα, η αλληλοβοήθεια, η
αλληλοκατανόηση, η σύμπραξη και η αγάπη που δίνουν την ώθηση στη ζωή για να
κυλήσει. Να κυλήσει, μερικές φορές, σαν ρυάκι που δροσίζει ευεργετικά κάθε
διψασμένη καρδιά ή άλλες φορές σαν ποταμός που είτε φορτίζει θετική ενέργεια
είτε αποφορτίζει από αρνητικές σκέψεις και καταστάσεις, πράγμα απαραίτητο για
να προαχθεί η ιστορική μας πορεία σ’ αυτόν τον κόσμο. Όλα αυτά όμως μόνο Χριστοκεντρικά επιτυγχάνονται.
Η ζωή κυλάει σαν το
ποτάμι στον ωκεανό. Και όπως γράφει και ο Dino Buzzati στο δοκίμιό του «I santi» αυτός ο ωκεανός είναι η παραδείσια
κατάσταση, είναι ο ίδιος ο Θεός.
Η ζωή πάλι μπορεί και να τσουλάει. Σ’
έναν κόσμο που διακατέχεται από ορμητικότητα μοιάζει τουλάχιστον
αντιφατικό το γεγονός ότι θα μπορούσε απλώς να τσουλάει. Μοιάζει ασύμβατο με
την καθημερινότητά μας που είναι μάλλον χειμαρρώδης.
Περισσότερο προσιδιάζει
στις προσωπικές μας απογοητεύσεις που εδράζονται στην καθημερινότητα.
Απογοητεύσεις που είτε απλώς μας κουράζουν ή το χειρότερο μας φέρνουν στο
χείλος της αβύσσου. Σ’ αυτή την
περίπτωση ο χρόνος μοιάζει να τσουλάει βασανιστικά σαν ένα μαρτύριο, που
αλλοίμονο, θα έπρεπε ούτως ή άλλως να υποστούμε. Μοιάζει και πάλι με πορεία.
Αυτή τη φορά όμως το τέλος είναι προκαθορισμένο, ενδέχεται και σύντομο. Απόρροια της πνευματικής μας αποξένωσης και απομάκρυνσης από τον Θεό.
Η ζωή του ανθρώπου
τσουλάει όταν, εγκλωβισμένος στον εγωκεντρισμό του, περιθωριοποιείται
οικιοθελώς από το κοινωνικό σύνολο και χάνεται μέσα στη σκόνη του χρόνου, που
δυστυχώς δεν αφήνει κανένα αποτύπωμα της προσωπικής του πορείας. Έστω και αν ο ίδιος νομίζει το αντίθετο...
Η ζωή τσουλάει όταν ακόμα
μοιάζει με καταναγκασμό στερημένο από ελπίδα και όνειρα. Γεμάτο όμως μοναξιά, έλλειψη κυρίως της μεγαλύτερης μορφής συντροφικότητας, που είναι η αγαπητική σχέση με τον Θεό. Σε τελική ανάλυση η άρνησή Του ή τουλάχιστον η συνειδητή περιθωριοποίησή Του. Είναι όλα
αυτά που ο Σοπενχάουερ ισχυρίζεται περί βασανισμένων ψυχών, καταδικασμένων να
ζουν στο σήμερα έχοντας αναφορά μόνο στο χθες. Γιατί το χθες είναι ως γνωστόν
παρελθόν, ενώ το αύριο είναι αυτό προς το οποίο χαράσσουμε πορεία. Αν δεν
υπάρχει η χρονική διάσταση του αύριο, τότε πώς μπορούμε να μιλάμε για κίνηση;
Γιατί στην ουσία του ακόμα και το «τσουλάει» υποδηλώνει κίνηση.
Είναι λοιπόν επίφοβο αυτό
ακριβώς το «τσουλάει» εύκολα να οδηγήσει σε στασιμότητα, διακοπή, αναστολή ή
κατάργηση της προσωπικής μας πορείας πάνω στη γη, πράγμα που συνιστά, αν μη τι
άλλο, δυστυχία, προσωπική τραγωδία.
Η κίνηση είναι ζωή κι
όταν ο άνθρωπος βρίσκεται σε αέναη κίνηση ζει, δημιουργεί, πορεύεται. Κινείται και προς τον συνάνθρωπο αλλά και προς τα άνω, προς τον Θεό.
Το ερώτημα αν η ζωή
κυλάει ή τσουλάει έχει να κάνει με την προσωπική
στάση του καθενός μας απέναντι σ’ αυτό
που αποκαλούμε «είναι». Ωστόσο ο χρόνος είναι αδυσώπητος. Δεν σταματά ακόμα κι
αν εμείς επιθυμούμε το αντίθετο. Το θέμα είναι: αντιμετωπίζουμε τον χρόνο ως
σύμμαχο ή αντίπαλο; Τη ζωή ως πορεία, πνευματική προαγωγή, ή ως "μαρτύριο"; Ως αξία ή απαξία;
Η απάντηση στο ερώτημα
αυτό είναι τελικά καθαρά προσωπική και δίνεται μόνο ενδόμυχα στην καρδιά του
κάθε ανθρώπου χωρίς και ο ίδιος πολλές φορές καν να το αντιλαμβάνεται. Όπως όμως σωστά έχει ειπωθεί: "Ζωή χωρίς Χριστό, δεν αντέχεται!" (βλέπε σχετικά: http://www.orthodoxia-ellhnismos.gr/2012/07/blog-post_16.html)
Παρασκευάς Ι. Λαλιώτης
